به نقل از «قدس آنلاین»

گزارش قدس درباره سیاست خارجی جدید عربستان / چرخش به شرق یا ناسیونالیسم عربی؟

تاریخ انتشار: ۱۶ فروردین ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۴۵۸۸۷۱

این چرخش سیاست خارجی با حرکت به سمت شرق بوده و تا حدودی با فاصله گرفتن از ایالات متحده همراه بوده است. اما برخی تحلیلگران محور این سیاست را «ناسیونالیسم عربی» دانسته‌اند. 
در نگاه کلی دو نوع رویکرد جدی در تغییرات کنونی سیاست خارجی دیده می‌شود نخست، سیاست نگاه به شرق و دوم، سیاست ملی‌گرایانه بن سلمان.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

سیاست چرخش به شرق
الف- حمایت از روسیه 
نخستین فرضیه نگاه به شرق، همراهی با روسیه در اوپک پلاس است . اوپک پلاس، متشکل از سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و همراهانی نظیر روسیه، با کاهش تولید ۲ میلیون بشکه نفت تا پایان سال ۲۰۲۳ موافقت کرد. پایگاه تحلیلی سی‌اس‌آی‌اس  در ۳ آوریل ۲۰۲۳ نوشت: سازمان کشورهای صادرکننده نفت و تولیدکنندگان متحد (اوپک پلاس) بازار را با کاهش شدید تولید غافلگیر کرده‌اند. عربستان سعودی و سایر تولیدکنندگان به طور داوطلبانه ۱۶/۱ میلیون بشکه نفت را در روز کاهش خواهند داد و به کاهش فعلی ۵۰۰هزار بشکه‌ای روسیه خواهند پیوست. این کاهش‌ها از ماه می آغاز می‌شود و تا پایان سال جاری ادامه خواهد داشت و قیمت‌ها با بازگشایی بازارها از روز دوشنبه در آسیا بیش از ۸ درصد افزایش یافت. 
شورای آتلانتیک در تاریخ ۲۴ آگوست (۲ شهریور) اذعان کرده بود بن سلمان در مسکو با یکی از همتایان روس خود در هفتمین مجمع سالانه بین‌المللی نظامی-فنی نمایشگاه تسلیحات به میزبانی روسیه، «توافق‌نامه همکاری نظامی» امضا کرده است. شاهزاده خالد در توییتی در همان روز اعلام کرد هدف از این توافق «توسعه همکاری‌های نظامی مشترک میان دو کشور» است. 
برخی تحلیلگران سایر عوامل نظیر عدم محکومیت روسیه در حمله به اوکراین و حمایت از کاهش تولید نفت را نشان‌دهنده همسویی ریاض- مسکو تلقی کرده‌اند. اما مؤسسه کشور عربی خلیج (فارس) در واشنگتن در تحلیلی نوشته است مقام‌های سعودی تأکید کرده‌اند این یک تصمیم فنی و جمعی در میان شرکای اوپک بر اساس شرایط بازار بوده و برای تأمین منافع عربستان محاسبه شده است. 

ب-  بهبود روابط با چین 
استقبال منحصربه‌فرد از رئیس‌جمهور چین و امضای توافق‌نامه‌های متعدد 
اقتصادی و گردشگری نیز از دیگر عوامل تغییر رویکرد خارجی عربستان قلمداد می‌شود. گسترش روابط اقتصادی ریاض- پکن نیز از مهم‌ترین برنامه‌ریزی‌های اقتصادی بن سلمان است. رویترز نوشت: آرامکو عربستان که به تازگی برای تأسیس پالایشگاه نفت و پتروشیمی قرارداد ۲/۱۲ میلیارد دلاری با شرکای چینی امضا کرده در بیانیه‌ای اعلام کرد: ۱۰درصد سهام شرکت پتروشیمی رونگ شنگ که تولیدات محدودی در بورس شنگن دارد را به ارزش ۶/۳میلیارد دلار خریداری کرد. این معامله نقش بزرگی در افزایش توسعه شرکت در فرایند پالایش و تولید مواد شیمیایی و بازاریابی در چین دارد. امین ناصر، مدیرعامل شرکت آرامکو روز یکشنبه در مجمع توسعه چین در پکن گفت این شرکت برای آغاز ساخت این مجتمع پالایشگاهی در استان لیائونینگ با شرکت‌های هواجین کمیکال و پانجین ژینچنگ قراردادی امضا کرده است.

ج- فاصله گرفتن اقتصادی از آمریکا
با توجه به استقبال ضعیف بن سلمان از بایدن و تغییر سیاست فروش نفت اوپک و همچنین سیاست گردش به شرق ریاض، موسسه کشور عربی خلیج (فارس) در واشنگتن معتقد است پس از تلاش تقریباً یک ساله دولت بایدن برای همسو کردن مواضع عربستان و ایالات متحده در راستای امنیت منطقه‌ای و انرژی، این سیاست شکست خورده است. رهبران عربستان سعودی همچنان در حال تنظیم راهبرد خود هستند، زیرا آن‌ها دامنه خود را فراتر از رهبری سنتی خود در جهان عرب و اسلام گسترش می‌دهند و در برخی مواقع به شکلی سرکش از بلوک ژئوپلتیک ایالات متحده فاصله می‌گیرند.
گزارش‌هایی مبنی بر اینکه عربستان سعودی پیوستن به بلوک بریکس (متشکل از برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) را مورد بررسی قرار داده است، گواه جذابیت این قدرت‌های نوظهور غیرمتعهد برای پادشاهی است.
همچنین در تلاشی برای میانجی‌گری در جریان جلسات مجمع عمومی، سعودی‌ها از آزادی ۱۰ جنگجوی خارجی، ازجمله دو آمریکایی که توسط روسیه بازداشت شده بودند، خبر دادند که نشان‌دهنده نزدیکی روابط ریاض با مسکو است.
البته به نظر می‌رسد این فاصله گرفتن از آمریکا بیشتر از بعد اقتصادی است نه امنیتی و نظامی. بنابراین می‌توان گفت همچنان تداوم وابستگی امنیتی و نظامی عربستان به آمریکا به چشم می‌خورد. البته در کل پروژه امنیتی عربستان تناقضاتی وجود دارد. مشهودترین آن اتکای عربستان سعودی به ایالات متحده برای تأمین امنیت آن است. تاکنون آمریکا حمایت‌های زیادی در زمینه تسلیحاتی از عربستان داشته است. از سال ۱۹۹۰ عربستان بیشترین نیروهای آمریکایی در منطقه خلیج فارس را در خود جا داده است و بیشترین وابستگی نظامی را به آمریکا دارد و بعید است این دو کشور از منافع پر سود تجارت تسلیحات چشم بپوشند. در گزارش ماه مارس مؤسسه بین‌المللی تحقیقات صلح استکهلم در سال ۲۰۲۳ آمده است عربستان، قطر و مصر جزو ۱۰ کشور واردکننده بزرگ سلاح در جهان به شمار می‌روند. عربستان پس از هند (۱۱درصد) در رتبه دوم واردات تسلیحات در جهان قرار گرفت و آمریکا با ۷۲درصد یا نزدیک به سه چهارم در صدر کشورهایی قرار گرفت که به عربستان تسلیحات ارسال کردند و پس از آن فرانسه (۴/۶ درصد) و اسپانیا (۹/۴درصد) قرار گرفتند.
اما شبکه ان‌بی‌سی در سال۲۰۲۲ ادعا کرد دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا در نظر دارد برای مجازات عربستان در اتخاذ تصمیم کاهش تولید نفت، کمک نظامی به ریاض را محدود کرده و کاهش دهد. از جمله این اقدام‌های تنبیهی می‌توان به تعلیق تحویل موشک‌های «پاتریوت» به عربستان اشاره کرد. آمریکا بر اساس قرارداد 
۳ میلیارد دلاری که در ماه آگوست با ریاض منعقد کرد، موظف به تحویل ۳۰۰ فروند سامانه پدافندی ام‌آی‌ام -۱۰۴ پاتریوت به عربستان شد؛ دو مقام آمریکایی و یک منبع موثق به این موضوع اشاره کرده‌اند که هنوز هیچ تصمیمی در واشنگتن گرفته نشده است.

ناسیونالیسم عربی و فرصت جویی در صحنه جهانی
مؤسسه کشور عربی خلیج (فارس) در واشنگتن می‌نویسد: رویکرد «اول عربستان» در نوشته‌ها و رسانه‌های اجتماعی غیرقابل انکار است و نمی‌توان منکر قرابت بین این موضع ناسیونالیستی بن سلمان و ناسیونالیسم «اول آمریکا» توسط شاخه حزب جمهوری‌خواه همسو با رئیس‌جمهور سابق دونالد ترامپ شد. در مقابل، تحقیر دموکرات‌ها و دولت بایدن قابل لمس است که در مقالات متعدد عربستان سعودی بیان شده است. 
گاهی اوقات، محمد بن سلمان مستقیم این بی‌اعتنایی را بیان کرده است. برخی معتقدند عملکرد بن سلمان شبیه به جمال عبدالناصر، رئیس‌جمهور سابق مصر که در مقابل بریتانیا در سوئز ایستاد، است و به نوعی اعلامیه استقلال عربستان سعودی محسوب می‌شود. البته اظهار قدرت عربستان در صحنه جهانی در میان تلاش‌های مستمر پادشاهی برای بازتعریف خود از طریق سیاست خارجی‌اش مشهود است. بن‌سلمان تمایلات ملی‌گرایانه‌تری نشان می‌دهد و به نظر می‌رسد زیربنای جهت‌گیری جدید سیاست خارجی عربستان، ناسیونالیسم جدید سعودی است.

خبرنگار: زینب اصغریان

منبع: قدس آنلاین

کلیدواژه: عربستان سعودی ایالات متحده سیاست خارجی رئیس جمهور بن سلمان

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۴۵۸۸۷۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

یک هواپیمای اسرائیلی در ریاض فرود آمد

منابع عبری زبان از فرود یک فروند هواپیمای شخصی صهیونیستی در ریاض که از آن برای استفاده مسئولان موساد استفاده می‌شود، خبر دادند.

به گزارش ایسنا، رسانه های صهیونیستی گزارش دادند که یک هواپیمای شخصی اسرائیلی امروز شنبه در ریاض، پایتخت عربستان سعودی به زمین نشست و اخیرا برای انتقال مقامات ارشد موساد از آن استفاده شده است.

رادیو تلویزیون رژیم صهیونیستی موسوم به «مکان» گزارش داد، فرود هواپیما در آستانه سفر آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا به ریاض انجام شده است.

بر اساس این گزارش، این هواپیما امروز از فرودگاه بن گوریون برخاسته و در امان پایتخت اردن به طور موقت توقف کرده و از آنجا به مقصد ادامه داده است.

رادیو و تلویزیون رژیم صهیونیستی افزود: این احتمال وجود دارد که مقامات ارشد اسرائیلی در این هواپیما حضور داشته باشند تا در مورد عادی سازی مذاکرات با عربستان سعودی گفت‌وگو کنند.

بر اساس این گزارش، این هواپیما متعلق به یک تاجر اسرائیلی است و در ماه های اخیر در سفرهای رسمی مسئولان ارشد موساد و وزارت امنیت داخلی رژیم صهیونیستی (شاباک) استفاده شده است.

پایگاه خبری آکسیوس همچنین گزارش داد که مقامات آمریکایی امیدوارند به توافقی دوجانبه با سعودی‌ها برسند تا به نتانیاهو ارائه کنند. این توافق شامل تعهد به مسیری است که به راهکار دودولتی منتهی می‌شود.

این در حالی  است که قرار است آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا دوشنبه و سه‌شنبه آینده به عربستان سعودی سفر و در مورد تلاش‌های جاری برای دستیابی به آتش بس در غزه رایزنی کند.

انتهای پیام